Page 7 - Volkan Gazetesi

Volkan
Perşembe, 4 Temmuz 2019 HABER 7

Büyükelçisi Hanry Layard onu şöyle tehdit Prof. Dr. Fahir Armaoğlu şöyle diyor: Kasım 1914’te Kıbrıs’ı ilhak etti.
etti: “Eğer Osmanlı bu karara karşı çıkarsa İn- “Böylece Osmanlı Devleti, tarihinde ilk defa I. Dünya Savaşı sonunda, 1918’de Brest-
giliz temsilcileri kongrede Osmanlı’ya yardım olarak, savaş yapmaksızın bir toprak kaybe- Litowsk Antlaşması ile Rusya; Kars, Ardahan ve
etmeyecekleri gibi İngiltere’nin Kıbrıs’ı zorla diyordu…” (Armaoğlu, s. 759) Batum’u Türkiye’ye iade etti. Bu durumda 1
istila edeceği de bilinmelidir.” Gerçek şu ki, 1571’de Venedik’ten alınan Temmuz 1878 antlaşmasına göre İngiltere’nin
Bazı bakanların itirazına rağmen Sadrazam Kıbrıs, 307 yıl sonra, 1878’de İngiltere’ye ver- de Kıbrıs’ı Türkiye’ye bırakması gerekirdi.
Sadık Paşa, “Padişahın arzusu da bu ildi. Sonra Kıbrıs’taki Türkler adadan Ancak İngiltere, ilhak ettiği Kıbrıs’ı I. Dünya
merkezdedir” diyerek Kıbrıs’ın İngiltere’ye ayrılmaya başladı. Türklerden boşalan yerlere Savaşı mağlubu Türkiye’ye bırakmadı.
verilmesini istedi. Rumlar yerleştirildi. Milli Mücadele yıllarında tüm Ege, Akdeniz
İngiltere ve Osmanlı arasında 4 Haziran sahilleri, Trakya, İstanbul, Boğazlar işgal edildi.
1878’de Kıbrıs Mukavelenamesi imzalandı. 2 1 Temmuz 1878 tarihli antlaşmanın 6. mad- Türkiye’nin Akdeniz’le bağı koptu. İşgalci Yunan
maddelik bu antlaşmaya göre Anadolu’da İn- desinde özetle; ‘Rusya Osmanlı’dan aldığı orduları Ankara yakınlarına kadar geldi. O
giltere’nin Rusya’ya karşı Osmanlı’yı rahat Kars’ı ve diğer yerleri Osmanlı’ya iade edecek koşullarda hazırlanan Misak-ı Milli’de –doğal
savunabilmesi için Kıbrıs İngiltere’ye terk olursa İngiltere de Kıbrıs’ı boşaltacak ve 4 olarak- Kıbrıs’a yer verilmedi.
ediliyordu. Haziran 1878 antlaşması yok sayılacak’ denildi. İsmet Paşa Lozan’a giderken bırakın Kıbrıs’ı,
İngiltere ile Osmanlı arasında 4 Haziran Çırağan Vakası Abdülhamit’in korkuları ve İstanbul ve Boğazlar bile hala işgal altındaydı. O
1878 antlaşmasına ek olarak 1 Temmuz Kıbrıs koşullarda -üstelik donanmasız- Kıbrıs’ı kurtar-
1878’de bir antlaşma daha imzalandı. Dışişleri II. Abdülhamit, 93 Harbi sonunda 14 Şubat mak mümkün değildi.
Bakanı Saffet Paşa ile İngiliz elçisi Henry La- 1878’de Mebusan Meclisi’ni kapatmış, mutlak Lozan Antlaşması’nın 20. maddesine göre
yard arasında imzalan 6 maddelik bu bir egemenlik kurmuştu. Bu nedenle 23 Mayıs- Türkiye, 5 Kasım 1914’te Kıbrıs’ın İngiltere’ye
anlaşmaya göre; Kıbrıs’ta bir dini mahkeme 15 Temmuz 1878 arasında İngiltere’yle ilhakını tanıdı. Bu yeni bir durum değil, “malu-
ile Evkaf İdaresi bulunacaktı. Osmanlı, yürütülen Kıbrıs görüşmelerinin sorumlusu mun ilamı” demekti. II. Abdülhamit’in 1878’de
Kıbrıs’ta devlete ve padişaha ait olan doğrudan doğruya II. Abdülhamit’ti. geçici olarak İngiltere’ye bıraktığı Kıbrıs, bir
taşınmazları serbestçe satabilecekti. İngiltere Vesveseli II. Abdülhamit o günlerde üç ateş daha hiç geri alınamamıştı ki Lozan’da
her yıl Osmanlı’ya 22 bin 936 kese altın arasında kalmıştı. 1) İstanbul’a kadar gelen Rus kaybedilmiş olsun. Elinde olmayanı kaybede-
ödeyecekti. Antlaşmanın en önemli maddesi ordusu Osmanlı’yı parçalamaya hazırlanıyordu. mezsin!
6. maddeydi. Buna göre Rusya Osmanlı’dan 2) 1875’de iflas eden devlet, savaş masrafları da Sözün özü, Abdülhamit siyasetinin ilk kurbanı
aldığı Kars’ı ve diğer yerleri Osmanlı’ya iade eklenince, ekonomik olarak çöküyordu. 3) Kıbrıs’tı.
edecek olursa İngiltere de Kıbrıs Adası’nı İçeride onu tahttan indirmek isteyenler KAYNAKLAR:
boşaltacak ve 4 Haziran 1878 antlaşması harekete geçiyordu. 1- Rifat Uçarol, Siyasi Tarih, İstanbul, 1995.
yürürlükten kalkacaktı. (Uçarol, s. 350, 20 Mayıs 1878’de Ali Suavi, birkaç yüz Rumeli 2- Fahir Armaoğlu, 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi, 6.
Armaoğlu, s. 758.) göçmeniyle Çırağan Sarayı’nı bastı. V. Murat’ı bas, İstanbul, 2010.
Osmanlı, 7 Temmuz 1878’de İngiltere’nin kaçırıp tahta geçirmek istiyordu. Çırağan Vakası 3- B.H. Sumner, Russia and the Balkans, 1870-
Kıbrıs’a asker çıkarmasına izin verdi. 12 Tem- başarısız oldu. Ali Suavi ve 23 adamı öldürüldü. 1880, Oxford, 1937.
muz 1878’de İngiliz birlikleri Kıbrıs’a çıkarak Gelişmeleri yakından takip eden İngiliz 4- Sina Akşin, “Siyasal Tarih (1789-1908)”,
adanın yönetimine resmen el koydular. Türk Büyükelçisi Hanry Layard, II. Abdülhamit’i zi- Türkiye Tarihi, C.1, İstanbul, 2013.
bayrağını törenle indirip yerine İngiliz yaret ettiğinde padişahın çok uykusuz, yorgun, 5- Stanford J. Show-Ezel Kural Show, Osmanlı
bayrağını çektiler. tedirgin olduğunu gördü. İmparatorluğu ve Modern Türkiye, İstanbul,
II. Abdülhamit, 15 Temmuz 1878’de İngiltere, Çırağan Vakası’ndan üç gün sonra, 1983.
“Hukuku şahaneme helal gelmemek şartıyla 23 Mayıs 1878’de, Kıbrıs’ın kendisine verilmesi 6- İbrahim Sadi Öztürk, Mondros, Sevr, Lozan
anlaşmayı tasdik ederim” diyerek Kıbrıs’ı İn- şartıyla Berlin Konferansı’nda Osmanlı’ya Antlaşmaları, Ankara, 2004.
giltere’ye bırakan bu antlaşmaları onayladı. yardım edeceğini bildirdi. II. Abdülhamit, 25 7- Halil Fikret Alasya, “Kıbrıs”, TDV İslam An-
Böylece Osmanlı, Kıbrıs’ın yönetimini, Mayıs 1878’de Kıbrıs’ı İngiltere’ye bırakmayı siklopedisi, C.25, Ankara, 2002.
toprak mülkiyetine sahip olmak koşuluyla, kabul etti. 8- Mahmut Celaleddin Paşa, Mirat-ı Hakikat,
geçici olarak İngiltere’ye bıraktı. Demem o ki, Kıbrıs’ı İngiltere’ye veren II. Ab- İstanbul, 1983.
Ancak İngiltere ve Osmanlı arasında 14 dülhamit’ti. Yok efendim, “geçici olarak” verdi! 9- Yusuf Hikmet Bayur, Türk İnkılabı Tarihi,
Ağustos 1878’de imzalanan tek maddelik yeni Yok efendim, “hukuku şahanenin korunması” C.1, Kısım 2, Ankara, 1964.
bir antlaşma ile İngiltere, adanın işgal ve şartıyla verdi gibi bahaneler, bu gerçeği 10- Yılmaz Öztuna, Türkiye Tarihi, C.12, İs-
yönetimi süresince her türlü kanun ve değiştirmez. tanbul, 1967.
mevzuatı yapma hakkına sahip oldu. Böylece “Kıbrıs Lozan’da kaybedildi” yalanı 11- “Kıbrıs Davası, Adnan Menderes ve İlk
İngiltere, Kıbrıs üzerinde dolaylı bir egemenlik I. Dünya Savaşı başlayıp da Osmanlı, Günler”, Tarih Konuşuyor, C.1, S.1, Şubat
kurdu. Almanya’nın yanında savaşa girince İngiltere, 5 1964.