Page 6 - Volkan Gazetesi

6 HABER Volkan Perşembe, 4 Temmuz 2019

Sinan

Meydan

Abdülhamit siyasetinin ilk kurbanı: KIBRIS

1 Temmuz 1878’de devletler hukukunda YENİLGİNİN SORUMLUSU Göçmenler İstanbul’da camilerde yatıp kalk-
görülmemiş garip bir antlaşmayla Kıbrıs İn- 93 Harbi’nde Osmanlı ordusu Rus ordusun- maya başladılar. Balkanlar’da Türkler azınlık
giltere’ye “emaneten” terk edildi. İngiltere, dan çok zayıf sayılmazdı. Hatta –sonradan durumuna düştü.
Kıbrıs’a karşılık her yıl Osmanlı’ya 22 bin 936 Abdülhamit’in Haliç’te çürüteceği- Osmanlı Ayrıca Berlin Kongresi kararları ve kulisteki
kese altın ödeyecekti. donanması Karadeniz’de üstün durumdaydı. pazarlıklar sonunda Teselya ve Narda Yu-
Doğu Akdeniz kaynıyor. Kıbrıs açıklarında Bu nedenle Rusya kara savaşlarına önem nanistan’a (1881) verildi. Tunus’u Fransa
doğal gaz arama kavgası büyüyor. Bugün verdi. (Uçarol, s. 338.) (1881), Mısır’ı İngiltere (1882) işgal etti.
uluslararası petrol şirketlerinin üşüştüğü Ancak savaş başlayınca II. Abdülhamit, İs- Bulgaristan’ın bağımsız olması (1909),
Kıbrıs, bir zamanlar tamamen bizimdi. tanbul’da kurduğu “Meclisi Askeri” ile savaşı İtalya’nın Trablusgarp’ı işgali (1911), Girit’in
Kıbrıs, bundan tam 141 yıl önce, 1 Temmuz saraydan yönetmek istedi. Yunanistan’a bağlanması (1913) ve İn-
1878’de, II. Abdülhamit tarafından savaşsız II. Abdülhamit, 93 Harbi’nin başından so- giltere’nin Kıbrıs’ı ilhakı (1914) hep Berlin
İngiltere’ye bırakıldı. nuna, iki yılda 8 sadrazam değiştirdi. Savaş Kongresi’nin yakın-uzak sonuçlarıydı.
Şöyle ki! sırasındaki bu istikrarsızlık Rusya’nın işine “Lozan hezimettir” diyenler, gerçekten
1877-78 OSMANLI RUS SAVAŞI (93 HARBİ) yaradı. hezimet görmek istiyorlarsa Berlin
Rusya, 1877’de Osmanlı’ya savaş açtı. Kısacası, bugün “strateji dehası” olarak Antlaşması’na baksınlar. Lozan değil, Berlin
1853-1856 Kırım Savaşı’nda Osmanlı’ya parlatılan II. Abdülhamit, 93 Harbi’ni hezimettir. II. Abdülhamit, bu hezimete
yardım eden İngiltere ve Fransa bu sefer kazanacak bir deha gösteremedi. Hatta engel olamamıştır.
Osmanlı’ya sırtını döndü. Romanya, Sırbistan savaşın kaybedilmesinde etkili oldu. Ama KIBRIS BÖYLE KAYBEDİLDİ
ve Karadağ, Rusya’nın yanında yer aldı. Savaş Osman Paşa ve Ahmet Muhtar Paşa ile bir- İngiltere istedi, Abdülhamit verdi
Balkanlar’da ve Doğu Anadolu’da; iki likte ona da “gazilik” unvanı verildi.
cephede birden gelişti. Osmanlı’nın hezimeti: Berlin Antlaşması
Batıda Gazi Osman Paşa’nın, doğuda da 13 Haziran 1878’de Alman Bismarc’ın
Gazi Ahmet Muhtar Paşa’nın kahramanca başkanlığında Berlin Kongresi toplandı. Kon-
direnişine rağmen Ruslar, batıda İstanbul’a, greye Osmanlı, İngiltere, Fransa, Almanya,
doğuda ise Erzurum’a kadar dayandılar. Rusya, Avusturya ve İtalya katıldı.
31 Ocak 1878’deki Edirne Mütarekesi’yle 13 Temmuz 1878’de 64 maddelik Berlin
93 Harbi sona erdi. Antlaşması imzalandı.
3 Mart 1878’de Rusya ile Osmanlı arasında Berlin Antlaşması’na göre; Bulgaristan
Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması ikiye ayrıldı: Balkanların kuzeyinde
imzalandı. 29 maddeden oluşan bu antlaşma Osmanlı’ya bağlı, özerk bir Bulgaristan
ile Rusya, Osmanlı’yı paramparça edip Prensliği kuruldu. Güneyinde ise içişlerinde
Balkanlara ve Doğu Anadolu’ya yerleşiyor ve serbest, başında Hıristiyan bir vali bulunan
Akdeniz’e iniyordu. Osmanlı, Ermeniler üz- Doğu Rumeli Vilayeti kuruldu. Makedonya
erinde Rusya’ya söz hakkı tanıyordu. ise ıslahat yapması kaydıyla Osmanlı’da
Osmanlı Rusya’ya 1 milyar 410 milyon Ruble kaldı. Romanya, Sırbistan ve Karadağ
savaş tazminatı ödüyordu. Büyük Bulgaristan bağımsız oldu. Bosna-Hersek Avusturya’nın
kuruluyordu. Osmanlı, Balkanların neredeyse yönetimine bırakıldı. Yenipazar Sancağı da
tamamını kaybediyordu. Avusturya’ya bırakıldı. Niş, Sırbistan’a
Rusya’nın, Osmanlı mirasını tek başına ele bırakıldı. Antivari, Karadağ’a bırakıldı. Do-
geçirmesine Avusturya ve İngiltere tepki gös- bruca, Romanya’ya bırakıldı. Besarabya,
terdi. Diğer Avrupa devletleri de onları Kars, Ardahan ve Batum, Rusya’ya bırakıldı.
destekledi. Yeni bir savaşı göze alamayan Katur, İran’a bırakıldı. Osmanlı, Yunanistan’a
Rusya, Berlin Kongresi’nin toplanmasını bir miktar toprak verecek, Ermenilerin
kabul etti. bulunduğu illerde ıslahat yapacak ve Girit’in
özerkliğini geliştirecekti. Ayrıca Osmanlı, 1878’de Kıbrıs’ı İngiltere’ye emanet
Rusya’ya 802 milyon 500 bin Frank savaş eden Dışişleri Bakanı Mehmet Esat Saffet
tazminatı ödeyecekti. Paşa
Berlin Kongresi ile Osmanlı İmparatorluğu Berlin Kongresi öncesinde İngiltere,
paramparça edildi. Öyle ki, Berlin Antlaşması “Kıbrıs’ın kendisine verilmesi şartıyla” kon-
sonunda Osmanlı, 287 bin 510 kilometrekare grede Osmanlı’ya yardım edeceğini bildirdi.
toprak kaybetti. (Uçarol, s. 355, Armaoğlu, s. 1869’da Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla Doğu
749.) Osmanlı, toplam toprağının beşte ikisi Akdeniz’in önemi daha da artmıştı. İngiltere,
ile toplam nüfusunun beşte birini (5.5 mi- Kıbrıs ve Mısır’ı ele geçirerek Doğu Akdeniz’e
lyon) terk etmek zorunda kaldı. (Show, s. egemen olmak istiyordu.
239.) O günlerde İstanbul’un nüfusu 1 mi- İngiliz Başbakanı Disraeli, Kraliçe Victori-
lyon 200 bindi. Karlofça’dan sonra en zararlı a’ya gönderdiği 5 Mayıs 1878 tarihli mek-
ve en çok toprak kaybedilen antlaşma Berlin tupta “Kıbrıs Batı Asya’nın anahtarıdır”
Antlaşması’dır. B.H.Sumner, “Berlin diyordu.
Antlaşması Türkler için bir hezimetti” diyor. İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Salisbury, 23
(Sumner, s. 554.) Mayıs 1878’de Osmanlı’ya resmen başvurup
Berlin Antlaşması ile Osmanlı sadece Kıbrıs’ın İngiltere’ye verilmesini istedi.
ülkeler kaybetmekle kalmadı, 1 milyondan Osmanlı Dışişleri Bakanı Saffet Paşa, İn-
Abdülhamit, 93 Harbi günlerinde fazla göçmen Bulgaristan’dan İstanbul’a aktı. giltere’ye itiraz etmeye kalkınca İngiliz