Page 9 - Layout 1

Volkan
Pazartesi, 2 Eylül 2019 HABER 9

ULU HAKAN SULTAN ABDÜLHAMİD

Osmanlı İmparatorluğu'nun bugün hala
en fazla gündeme gelen ve 4 Haziran
1878'de Kıbrıs'ın yönetimini geçici olarak
İngiltere'ye bırakan antlaşmayı onayla-
yan padişahlarından olan Sultan 2. Ab-
dülhamid, 143 yıl önce bugün tahta çıktı.
AA muhabirinin kaynaklardan derlediği
bilgilere göre babası Sultan Abdülmecid,
annesi ise Tirimüjgan Kadınefendi olan
Abdülhamid, 21 Eylül 1842'de dünyaya
geldi.
Özel olarak görevlendirilen hocalardan
Farsça, Arapça, Fransızca, musiki ve
diğer alanlarda eğitim alan Abdülhamid,
kendisini himayesine alan amcası Sultan
Abdülaziz tarafından Mısır ve Avrupa se-
yahatlerine götürüldü.
Sultan 2. Abdülhamid, meşruti bir yö-
netim kurmak isteyen devlet adamı ve
idarecilerin Sultan Abdülaziz ile 5. Mu-
rad'ı tahttan indirmelerinin ardından 31
Ağustos 1876'da 34. Osmanlı padişahı
olarak tahta çıktı.
Kısa süre sonra 23 Aralık 1876'da Os- anlaşma ile alacaklı ülkelere belli devlet EĞİTİM VE TARIM ALANINDA BÜYÜK Hareket Ordusu'nun 23-24 Nisan 1909
manlı Devleti'nin ilk anayasası olan gelirlerini toplamak üzere Düyun-u ATILIMLAR gecesi İstanbul'a girmesinden sonra
Kanun-i Esasi ilan edildi. Umumiye'yi kurma imtiyazı tanındı. Sultan Abdülhamid döneminde eğitim, bastırıldı.
İçeride olduğu gibi dışarıda da birçok Böylece borçlar büyük ölçüde hafifle- bayındırlık ve tarım alanında önemli 2. Abdülhamid, kendisine sadık olan
sorunla karşı karşıya kalan Sultan Ab- tildi. adımlar atıldı. 1876-1908 yılları arasında Birinci Ordu ile Hareket Ordusu'na karşı
dülhamid, tahta çıkmasından kısa süre İslam dünyası ile bağlarını güçlendir- iptidailer 200'den yaklaşık 5 bine, süb- konulması hususunda yapılan teklifleri
sonra 24 Nisan 1877'de (93 Harbi) Rusya meye çalışan ve bunu temel bir siyaset yan mektepleri 10 bine, rüştiyeler kabul etmeyerek, İslam halifesi oldu-
ile savaşmak zorunda kaldı. haline getiren Sultan Abdülhamid, Al- 250'den 600'e, idadiler ise 5'ten 104'e ve ğunu ve Müslüman'ı Müslüman'a kırdır-
Bu savaşın ardından on binlerce Müs- manya'dan aldığı mali destek ile 1888'de bugünkü öğretmen yetiştiren yüksek mayacağını söyledi.
lüman-Türk muhacir de İstanbul'a ve Haydarpaşa-İzmit demir yolu hattını okul olan Darülmuallimin sayısı da 32'ye 27 Nisan 1909'da Said Paşa'nın baş-
Anadolu'ya göç etmek zorunda kaldı. Ankara'ya kadar uzattı. 1902'de Anka- yükseltildi. Ayrıca tarım, maliye, hukuk, kanlığındaki Meclis-i Umumi-i Milli, 2.
Meclisle anlaşmazlığa düşen Sultan ra'yı Bağdat'a bağlayacak hattın yapı- baytar, ticaret, ziraat ve daha birçok Abdülhamid'in hilafet ve saltanatının
Abdülhamid, anayasanın kendisine tanı- mını da Almanlara verdi. alanda çok sayıda meslek yüksekokul- sona erdirilmesine karar verdi.
dığı yetkiye dayanarak, 13 Şubat DIŞ POLİTİKA İÇİN SARAYDA BİLGİ ları açtı. Böylece Batı tarzında ilk ve orta Sultan Abdülhamid, tahtından indiril-
1878'de Meclis-i Mebusan'ı süresiz ola- MERKEZİ KURDU eğitim, devletin gözetiminde ve eliyle diği gece Selanik'e gönderildi. Birkaç ba-
rak tatil etti, fakat meşrutiyet ve anaya- Abdülhamid'in en başarılı yönü dış ülke geneline yayıldı. vulla gece yarısı Yıldız Sarayı'ndan
sadan vazgeçtiğine dair hiçbir beyanda politikasıydı. Dünyadaki politik gelişme- Sultan Abdülhamid ayrıca, başta İs- çıkarılan Abdülhamid, aile ve maiyet ef-
bulunmadı. leri yakından takip etmek üzere sa- tanbul olmak üzere imparatorluğun çe- radından oluşan 38 kişi ile Sirkeci'den
Savaş sonunda 3 Mart 1878'de Rusya rayda bir çeşit bilgi merkezi kurdu. şitli şehirlerinin önemli fotoğraflarını özel bir trenle Selanik'e götürüldü.
ile Ayastefanos Antlaşması imzalandı. Osmanlı ile ilgili bütün dünyada çıkan ihtiva eden çok değerli bir albümler ko- Selanik'te Alatini Köşkü'ne yerleştiri-
“DİRENMESİNE RAĞMEN ONAYLADI” yazılar ve dış temsilciliklerden padişaha leksiyonu hazırlattı. len Abdülhamid, orada vaktini maran-
Hükümetin 4 Haziran 1878'de imzala- gelen raporlar burada toplanıp değer- Haydarpaşa Tıbbiyesi ve kendi para- gozluk ve demircilikle geçirdi. Şahsi
dığı Kıbrıs'ın yönetimini geçici olarak İn- lendirildi. sıyla yaptırdığı Şişli Etfal Hastanesi ile bir servetine de el konulduğu için çok zor
giltere'ye bırakan antlaşmayı 2. Dış politikada temel amaç, imparator- kısım masraflarını kesesinden karşıladığı dönemler geçirdi. Düşman kuvvetlerin
Abdülhamid, direnmesine rağmen onay- luğun barış içinde yaşamasını temin et- Darülaceze onun sağlık ve sosyal yardım Selanik'e yaklaşması üzerine Abdülha-
lamak zorunda kaldı. mekti. Abdülhamid, Avrupa alanlarında attığı önemli adımlardan oldu. mid'in, İstanbul'a nakledilmesine karar
13 Temmuz 1878'de imzalanan Berlin devletlerinin Türkiye üzerinde birbiriyle Bütün memlekette ticaret, ziraat ve verildi ve 1 Kasım 1912'de getirilerek
Antlaşması ile pek çok toprak kaybedil- çelişen çıkar ve ihtiraslarından fayda- sanayi odaları da yine Sultan Abdülha- Beylerbeyi Sarayı'na yerleştirildi. Haya-
diği gibi, Rusya'ya karşı da ağır bir harp landı. Bu yüzden dış politikası milletler- mid zamanında açıldı. tının son yıllarını burada geçirdi.
tazminatı ödenmesi kabul edildi. arası ilişkilerde yeni şartlar oluştukça Çeşitli şehirlerde atlı ve elektrikli 10 Şubat 1918 Pazar günü hayata göz-
Yaşadığı olaylar üzerine bazı devlet değişti. Hiçbir devletle devamlı anlaş- tramvaylar, düzenli rıhtımlar yapıldı. lerini yuman 2. Abdülhamid'in cenazesi,
adamlarının da destek ve teşvikiyle maya girmedi. Büyük devletleri mümkün Hicaz ve Basra'ya kadar telgraf hatları Sultan Reşad'ın iradesiyle ölümünün er-
devlet idaresini Yıldız Sarayı'nda topla- olduğu kadar birbirlerinden ayırabilmek çekildi. tesi günü padişahlara mahsus özel bir
yan Sultan Abdülhamid, 1. ve 2. Çırağan için çeşitli diplomatik faaliyetlere girişti. Askeri rüştiyeler ve idadiler arttırıldı. törenle Divanyolu'ndaki II. Mahmud Tür-
vakaları sonrası kuvvetli bir hafiye teş- Sultan Abdülhamid, İngiliz ajanlarının Türk ordusu yeni silahlarla teçhiz edildi. besi'ne defnedildi.
kilatı kurdu. Arap milliyetçiliğini yaymak, halifeliğin Hukuk alanında da önemli adımlar atıldı. ÇOK İYİ BİR ZEKA
Dış politikada karşılaştığı güçlükler, Arapların hakkı olduğu iddiasıyla Mısır Ceza usulü ve ticaret usulü kanunları çı- VE HAFIZAYA SAHİPTİ
bilhassa yabancı devletlerin içeride bir- hidivini halife yapmak konusundaki gay- karıldı. Batı örneklerine göre polis teşki- Sultan Abdülhamid, soğukkanlı fakat
takım olaylar çıkarmaları, padişahı sıkı retlerine Panislamizm politikası ile karşı latı yeniden düzenlendi. vehimli bir mizaca sahipti. Yürürken ve
bir rejim uygulamaya sevk etti. Çünkü, koymaya çalıştı. MÜSLÜMAN'I MÜSLÜMAN'A otururken biraz öne doğru eğilirdi. Çok
dağılmakta olan bir imparatorluktaki çe- Halifelik sıfatını Osmanlı padişahları KIRDIRMADI dinler, az konuşurdu. Kendisiyle konu-
şitli menfaat gruplarını ve siyasi faali- arasında en çok kullanan o oldu. Bu sı- Balkanlarda meydana gelen olaylar şanlara saygı telkin eder, herkese karşı
yetlerini kontrol altına almadan devleti fatın verdiği güçle, Güney Afrika ve Ja- sonrası subaylar, padişahı Kanun-i Esa- nazik davranırdı. Karşısındakinin duygu
yönetmek mümkün değildi. ponya gibi uzak ülkelere din alimleri si'yi ilan etmeye zorladı. 2. Abdülhamid, ve düşüncelerini sezmekte mahirdi. Çok
Devletin toparlanabilmesi için zamana göndererek İslamiyet'in oralarda da ya- 23 Temmuz 1908'de anayasayı tekrar iyi bir zeka ve hafızaya sahipti. Bir kere
ihtiyaç olduğuna inanan Abdülhamid, yılması için çalıştı. Şam'dan Mekke'ye yürürlüğe koyduğunu ilan etti. II. Meşru- gördüğü veya sesini işittiği kimseyi asla
ağır bir yük oluşturan savaşlardan ka- kadar uzanan Hicaz demir yolunu inşa tiyet adı verilen bu olay, beklenenin ak- unutmazdı. Batı müziğinden, opera ve ti-
çınma yoluna gitti. ettirdi. sine imparatorluğun dağılmasını daha da yatrodan da hoşlanırdı. Bu amaçla Yıldız
Sultan 2. Abdülhamid, saltanatı süre- 2. Abdülhamid'in direttiği ve kısmen hızlandırdı. Sarayı’nda konser, opera ve tiyatro gös-
since daima idareli davrandı. Kendi kese- başarıya ulaştığı önemli konulardan biri Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, terileri için salon yaptırdı.
sinden fedakarlıklarda bulundu. Sarayın de Filistin meselesi idi. Siyonistler, Filis- Osmanlı Meclisi'ne üye gönderilmesine Devri kimilerine göre istibdat ve jurnal
masraflarını azami derecede kıstı. Saray tin'de bir Yahudi devleti kurulması için engel olmak için 5 Ekim 1908'de Bosna- olarak nitelense de kendisinden sonra
hayatından uzak sade bir hayat yaşadı. Sultan Abdülhamid'e başvurup bunun Hersek'i işgal etti. Aynı gün Bulgaristan hürriyet olarak tanımlanan 2. Meşrutiyet
Abdülhamid, ekonomik alanda kendi- karşılığında devletin dış borçları temiz- bağımsızlığını ilan etti. Bir gün sonra da devrinde ise özgür bir ortam oluşmadı.
sinden önceki padişahlardan devraldığı leyeceklerini bildirdiler. Abdülhamid bu Girit, Yunanistan ile birleştiğini açıkladı. Döneminde onu en sert eleştirenler-
dış borçları temizlemeye öncelik verdi. para tekliflerini kabul etmediği gibi, Ya- Eski takvime göre 31 Mart'ta (13 Nisan den Rıza Tevfik, ardından yazdığı "Sultan
Avrupalı alacaklıların temsilcileriyle 20 hudilerin çeşitli yollarla Filistin'e gelip 1909) İstanbul'da ayaklanma patlak Abdülhamid Han'ın Ruhaniyetinden İs-
Aralık 1881'de bir anlaşma imzalandı. yerleşmelerine engel olacak bazı tedbir- verdi. İstanbul'daki olaylar 11 gün kanlı bir timdat" şiirinde pişmanlığını ifade edip
Muharrem Kararnamesi adı verilen bu ler de aldı. şekilde devam etti. Selanik'ten gelen özür dilemiştir.