Page 2 - Layout 1
P. 2
2 HABER Pazartesi, 2 Eylül 2019
Şafaklı: 25 Bin Dolar hayal!
BU ANLAYIŞLA KİŞİ BAŞI MİLLİ GELİRİ 25.000 $’A ÇIKARMAK İMKÂNSIZ
Son yıllarda özellikle
Türkiye Cumhuriyeti
Cumhurbaşkanı Recep
Tayyip Erdoğan’ın
KKTC’deki milli geliri
iki katına çıkaracağız
söylemlerine karşı
başta ekonomi olmak
üzere KKTC yetkilileri
üç maymunu
oynamaktadırlar.
Aslında Türkiye
Cumhuriyeti
yetkililerinin kastettiği KKTC’nin milli gelirini iki katına çıkarmak için her türlü maddi
ve teknik katkıya hazır olduklarının beyanıdır. Durum böyle olmasına rağmen
yaklaşık 1 Milyar TL’lik reform kaynağını kullanamadığından kaynağı bekleten KKTC Şekilden de görüldüğü gibi; KKTC’de 2017 yılındaki kişi başı milli gelir son on yılın 7
yetkililerinin ise milli geliri iki katına nasıl çıkaracağı merak konusudur. Öncelikle yılındaki kişi başı milli gelirin gerisindedir. Son on yılda elde edilen en yüksek kişi başına
Türkiye Cumhuriyeti’nden önce KKTC’nin milli geliri iki katına çıkarmaya yönelik bir milli gelir 2008 yılındaki 16,158$’dır. KKTC son on yılda ortalama milli geliri 14,747 $
vizyonu olması gerekmektedir. Örneğin 2023 yılı hedefi olarak KKTC’nin milli gelir, olarak hesaplanmıştır. Günün moda terimiyle KKTC orta gelir tuzağına yakalanmıştır.
ihracat, yatırım, sosyal kalkınma gibi somut hedefleri olmalıdır. Aksi takdirde, gelmiş SON ON YILDA ORTALAMA BÜYÜME YÜZDE 1.8 OLDU
geçmiş hükümetler kısır döngünün içerisinde memur ödemeyi ve kazanılmış hakları Yukarıdaki veriler ışığında KKTC’de son 10 yılda ortalama reel büyüme hızı yüzde 1,8
devam ettirmeyi, yani statükoyu korumayı marifet saymış olurlar. olarak gerçekleşmiştir. 2007-2017 yılları arasında en yüksek büyüme hızı 2017’de %5,4,
en düşük büyüme hızı ise 2009’da eksi % 5,7 olarak gerçekleşmiştir. 2017 yılındaki
YAPISAL REFORMLAR İLE İLGİLİ SOMUT HEDEFLER VE EYLEM PLANLARI büyüme hızı ise % 5,4 olarak DPÖ tarafında rapor edilmiştir.
NEREDE?
Türkiye gibi Vizyonu olması gereken KKTC’de aşağıdaki temel konularda politikaları
ve somut hedefleri olması gerekmektedir:
• Kamunun etkin ve verimli kılınması için politikalar ve somut hedefler
• Kamu sektörünü reel sektöre hizmet edecek bir yapıya kavuşturacak
politikalar ve somut hedefler
• Başta bürokrasi ve hukuk olmak üzere yatırımcı için ülkeyi uygun yatırım
iklimine dönüştürecek politikalar ve somut hedefler
• Kayıt dışı ekonomi ve yolsuzluğu minimize edecek idari, kurumsal, mali ve
yasal önlemlere ilişkin politikalar ve somut hedefler
• Reel sektörünün rekabet edebilirliğini artıracak üretim, teknolojik,
yönetimsel, pazar hedefleri ve girdiler açısından politikalar ve somut hedefler
• Girdi maliyetleri açısından elektrik ve KIB-TEK’in yapılandırılmasına ilişkin
politikalar ve somut hedefler BİLİMSEL YÖNTEMLE MİLLİ GELİR HESABI
• Mevcut teşvik sisteminin tamamen lağvedilerek rekabet gücü olabilecek Finans nosyonuna sahip olanlar ekonomik büyümenin ikiye katlanması için gerekli
ürünleri teşvik eden politikalar ve somut hedefler dönemi hesaplamada kullanılan 72 kuralını bilirler. 72'nin kuralı, belirli bir yıllık döneme
• Yerel hükümet konseptinde çağdaş hizmet sunabilecek sürdürülebilir bir oranla paranızı iki katına çıkarmak için gereken yıl sayısını tahmin etmenize yardımcı
yapıda yerel yönetimler reformuna ilişkin politikalar ve somut hedefler olmak için hızlı ve kolay bir zihinsel kısa yoldur. Kural, oranı yüzde olarak ifade ettiğinizi
• Ekonomik ve sosyal kalkınma için somut büyüme, nüfus politikaları ve buna 72'ye bölmenizi belirtmektedir:
uygun yatırım politikaları ve somut hedefler İki katına çıkarmak için tahmini yıl sayısı = 72 ÷ bileşik yıllık faiz oranı
• Yükseköğrenim sektörünün sürdürülebilirliği için politikalar ve somut Bu durumda KKTC’de nüfusu sabit sayarak kişi başı milli geliri ikiye katlamak için 10
hedefler yıllık ortalama büyüme hızını kullanırsak; 72/1.8= 40 Yıl gereklidir.
• Kıbrıs Türk Ticaret Odası Rekabet Edebilirlik Raporuna göre Dünyada en kötü 2017 yılındaki yaklaşık % 5.4 büyüme hızını kullanırsak kişi başı milli geliri ikiye
yol kalitesine sahip ülkeler arasında olan ülkemizde trafik, ulaşım ve dolaşım için katlamak 72/5.4= 13.3 Yıl gereklidir.
politikalar ve somut hedefler Nüfusu sabit sayarak peş yılda kişi başı milli geliri iki katına çıkarmak istersek ihtiyaç
Yukarıdaki gibi “VİZYONU, POLİTİKALARI VE SOMUT HEDEFLERİ” olmayan duyduğumuz büyüme oranı; 72/5= % 14.4 olmalıdır. Maalesef son 10 yılda böylesi
KKTC’de büyüme ve kalkınma ancak ve ancak “İNŞALLAH VE MAŞALLAH” gibi yüksek bir büyüme oranı yakalanmamıştır.
söylemlerden ibaret kalır. Yukarıdaki hesapları KKTC’deki nüfusu sabit sayarak yaptık. Peki, KKTC nüfusu nasıl
ilerliyor? Şekilden de anlaşılacağı gibi DPÖ verilerine göre KKTC’nin son 10 yıldaki
KKTC ORTA GELİR TUZAĞINA YAKALANMIŞTIR ortalama artış hızı % 2,7 olarak gerçekleşmiştir. Yani nüfustaki artış hızı ortalama
Kişi başı milli gelir artışından bahsetmek için öncelikle ülkemizde son 10 yılın büyüme hızından fazla olmuştur (%0,9). Başka bir ifade ile bu yapı ile kişi başı milli gelir
ekonomik büyüme, milli gelir ve nüfus verilerine bir göz atmamız gerekmektedir. artmak yerine her yıl düşecektir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; Devlet Planlama Örgütü’nün kesin verileri 2017 yılına
kadardır. REKABET EDEBİLİRLİĞİ ARTIRMAK TEMEL HEDEF OLMALIDIR
KKTC kısa sürede kişi başı milli geliri ikiye katlamayı samimi olarak hedef koymuşa
bunu yukarıda da bahsettiğim gibi yapısal reformları gerçekleştirecek somut hedefler
ve eylem planları ortaya koymalıdır. Bunu yaparken, ülkenin rekabet edebilirliğini
artırmak temel hedef olmalıdır. KKTC’nin rekabet edebilirliği için alınacak önlemlerde ise
Kıbrıs Türk Ticaret Odası tarafından uluslararası normlara göre hazırlanan Kuzey Kıbrıs
Rekabet Edebilirlik Raporları
rehber olarak kabul edilmelidir.
2018 – 2019 Kuzey Kıbrıs
Ekonomisi Rekabet Edebilirlik
Raporuna göre Kuzey Kıbrıs’ın
en zayıf alanları karayolları
altyapı kalitesi, kalifiye eleman
bulma, Finansal denetim ve
raporlama standartlarının gücü,
mesleki eğitim kalitesi,
profesyonel yönetime güven,
Şekilden de görüldüğü son on yılda 2014 yılı hariç KKTC’nin Milli Geliri 3.5-4 Milyar piyasa büyüklüğü, girişimcilik riskine karşı tutum, hükümetin geleceği hazırlığı, eğitimde
$ civarında gerçekleşmiştir. eleştirel düşünce, tarife dışı engeller. Dolayısıyla, hükümet öncelikle bu kötü alanları
iyileştirme için strateji geliştirmelidir.