Page 10 - Volkan Gazetesi KKTC

10 HABER Volkan Cuma, 28 Şubat 2020

Rusya İdlib'de kendi güvenilirliğini imha ediyor

Rusya son İdlib operasyonunda izlediği politikayla Türkiye’nin gözünde güvenilmez bir ortak durumuna gelmiştir. Uzun vadede
Rusya’nın bu durum, enerji ve Suriye’nin kalkınması gibi konularla ilgili Batı ve Orta Doğu politikalarını olumsuz etkileyecek

İstanbul
Rusya Astana barış sürecini, Suriye
politikasında elde ettiği en önemli diplo-
matik başarılarından biri olarak görü-
yordu. Fakat Ocak 2020’den itibaren
Şam rejimi güçlerinin İran’a bağlı milis-
lerle beraber İdlib’e yönelik başlattığı
operasyonlarla bu değişti. Rusya, İran ve
rejim güçlerinden oluşan “Şam Cephesi-
nin” hava ve karadan gerçekleştirdikleri
müdahaleler neticesinde, Soçi mutaba-
katıyla Türkiye’nin kontrolüne bırakılan
ve Halep-Şam ve Halep-Lazkiye M4 ve
M5 kara yollarının da dahil olduğu İdlib
kırsalının önemli bir bölümünü kontrol al-
tına aldı.
İdlib operasyonlarıyla Rusya, uluslar-
arası güvenlik sorunlarının çözümünde
yapıcı politikalar izleyen bir aktörden zi-
yade, güvenlik krizleri çıkararak dış poli-
tika hedeflerine ulaşmaya çalışan bir
aktör gibi davranmaya başladı. Kremlin’in
bu kararları uzun vadede Rusya’nın çı-
karlarını olumsuz yönde etkileyecek.
Türkiye Rusya’yı muhatap alarak,
İdlib’e yönelik saldırıların Soçi mutaba-
katının ihlâli olduğunu bildirdi. Rusya ise
Soçi mutabakatının asıl Türkiye tarafın-
dan ihlâl edildiğini dile getirerek, İdlib’deki
“terör unsurlarına” yönelik operasyon-
larda Şam rejimine destek vermeye
devam edeceğini açıkladı. Atılan adımla- Türkiye’yle yürüttüğü işbirliğine olan ih- lantı bitmeden Moskova’yı terk etti. Haf- İdlib cephesinde ortaya çıkacak bir sa-
rın bir “savaş” niteliği taşıdığını dile geti- tiyacın da azalmasına yol açtı. ter’in bu çıkışı Rusya’nın prestijini zede- vaşta, Suriye’de güç kapasitesi, stratejik
ren Türkiye ise Soçi ve Astana görüşme lediği gibi, onun Suudi Arabistan, BAE ve konum, kaynak sağlama durumu, lojistik
ve mutabakatlarıyla kendisine bırakılan Libya faktörü Mısır’ın politikalarına uygun davrandığını hatların kontrolü ve ittifak ilişkilerini göz
İdlib’deki pozisyonunu savunmak ve Rusya’nın İdlib’e operasyon yapmaya da göstermiş oldu. önünde bulundurduğumuzda, Rusya’nın
Şam Cephesinin ilerlemesini durdurmak karar vermesine neden olan bir diğer kazanması düşük bir ihtimal. Rusya’nın
için bölgeye asker ve askeri araç sevki- stratejik gelişme Türkiye’nin Libya politi- Moskova’yı terk ederek Trablus’a yö- savaşı kaybetmesi de iki büyük sorunu
yatını artırdı. Türkiye’nin bu stratejisi kası oldu. Türkiye Birleşmiş Milletler nelik yeni bir saldırı planı hazırlayan Haf- ortaya çıkaracaktır: Birincisi Rusya’nın
İdlib’e yönelik ilerlemeyi durdurdu. Fakat nezdinde meşru Libya Ulusal Mutabakat ter’i önlemek için Türkiye’nin UMH ile prestij kaybı, ikincisi ise ortaya çıkacak
bu süreç aynı zamanda Türkiye ile Rusya Hükümeti (UMH) Başkanı Fayiz es-Ser- imzaladığı askeri-teknik anlaşma çerçe- uluslararası güvenlik riskidir.
arasında doğrudan karşı karşıya gelme rac’ı desteklerken Rusya, meşru olma- vesinde Serrac’ın yanında yer alması,
riskini de artırdı. Savaş ihtimalini ortadan makla birlikte, kontrolünde önemli Hafter’in Trablus’u ele geçirme çabasını Astana ve Soçi süreçleri üzerinden
kaldırmak ve yaşanan sorunu diplomatik sayıda silahlı milis bulunduran Halife Haf- durdurabildi. Diğer bir deyişle, Türkiye’nin uluslararası krizlerin çözümünde önemli
yöntemlerle çözmek adına Türk ve Rus ter’i destekliyor. Libya politikası, Hafter’in arkasındaki adımlar atan ve bu bağlamda büyük
yetkililer Moskova ve Ankara’da bir araya Suudi Arabistan, BAE ve Mısır’ın politika- prestij kazanan Rusya, İdlib operasyonla-
geldi. Görüşmelerden bir netice alınama- Türkiye 2016 yılında Suriye’de Rusya larını başarısız kıldı. Türkiye’ye karşı ba- rıyla bunu kaybetti. Uluslararası toplum-
yınca iki devletin liderleri devreye girdi; ile başlatılan işbirliği modelini Libya’da da şarısız olan aktörler, Hafter için sadece dan dışlanmış ve zayıf halka işlevini
Erdoğan ile Putin arasında yapılan uzun uygulamak istedi. Ankara’nın bu önerisi- silah sağlayan bir aktör konumundaki gören İran’ı göz önünde bulundurduğu-
telefon görüşmesinden de bir netice alı- nin Türkiye ile Rusya’nın karşı karşıya Rusya’nın devreye girmesini istediler. muzda ise Türkiyesiz gerçekleşecek As-
namadı. gelmesinin önüne geçmesi, Libya’da krizi Libya’da Türkiye’nin tek taraflı hareket tana görüşmeleri anlamını yitirecektir.
çözerek istikrarı sağlaması amaçlan- etmesinden ve bu politikasında da başa-
Enerji politikaları mıştı. 12 Ocak günü Türkiye ve Rusya’nın rılı olmasından rahatsız olan Rusya, İdlib Rusya bu politikalarıyla Türkiye’nin gö-
Rusya resmî olarak İdlib’e yönelik ope- girişimiyle Libya’da silahların susmasını üzerinden Türkiye’yle mücadele başlattı. zünde güvenilmez bir ortak durumuna
rasyonlarını “terörizmle mücadele” şek- sağlayan ateşkes anlaşması önerisinde gelmiştir. Uzun vadede Rusya’nın bu
linde tanımlasa da 2020 yılının başında bulunuldu. Türkiye ile Rusya ateşkesin Rusya İdlib operasyonu üzerinden bazı durum, enerji ve Suriye’nin kalkınması
iki önemli jeopolitik gelişme yaşandı. garantörleri olacaklardı. çıkarlar elde etmeye çalışıyor. Birincisi gibi konularla ilgili Batı ve Orta Doğu po-
Bunlardan biri Rusya ile Ukrayna ara- Mısır, Suudi Arabistan ve BAE’nin yapa- litikalarını olumsuz etkileyecek. Ayrıca
sında imzalanan doğalgaz anlaşmasıydı. Bu önerisiyle Türkiye, Libya’da Rus- madıklarını yaparak ve bu ülkelerin çı- Rusya’nın Mısır, Suudi Arabistan ve BAE
Rusya’nın istemediği halde Ukrayna’yla ya’ya önemli bir uluslararası rol vermek karları doğrultusunda hareket ederek gibi otoriter iktidarların çıkarları doğrul-
imzalamak zorunda kaldığı doğalgaz an- istemişti. Rusya sadece Hafter’le değil, Kuzey Afrika’da söz konusu ülkelerle tusunda hareket etmesi, Rusya’nın ulus-
laşması, aynı zamanda Rusya’nın Avru- Serrac hükümetiyle de yakın ilişki kura- stratejik ortak olmaya çalışıyor. İkincisi, lararası saygınlığını da azaltacaktır.
pa’ya yönelik enerji politikasının da rak Libya’nın genelinde diplomatik etkin- Hafter’in kontrolündeki bölgelerde bulu-
başarısızlığıydı. Ocak 2020’ye kadar liğini ve saygınlığını artıracaktı. Hafter’in nan petrol kaynaklarından Wagner Sonuç olarak, İdlib operasyonlarıyla
Türk Akımı Ukrayna güzergahına karşı öncelikli olarak Suudi Arabistan, Mısır ve Grubu şirketi üzerinden ekonomik çıkar Rusya, uluslararası güvenlik sorunlarının
Rusya için bir alternatif olduğu gibi, Uk- BAE’nin kontrolü altında olan bir aktör elde etmeyi amaçlıyor. Üçüncüsü, İdlib çözümünde yapıcı politikalar izleyen bir
rayna’yla pazarlığında da bir silah niteli- olduğunu, Rusya’nın ise ikincil veya operasyonunun ortaya çıkaracağı mül- aktörden ziyade, güvenlik krizleri çıkara-
ğindeydi; dolayısıyla Rusya için çok üçüncül bir konumda olduğunu da göz teci krizi üzerinden Türkiye ve Avru- rak dış politika hedeflerine ulaşmaya ça-
kıymetli bir projeydi. Fakat ABD’nin Av- önünde bulundurduğumuzda, Türki- pa’yla yeni bir pazarlık ortamı meydana lışan bir aktör gibi davranmaya başladı.
rupa enerji pazarına yönelik politikası, ye’nin önerisi Rusya’nın çıkarlarına uy- getirmeye meydana getirmeye çalışıyor. Kremlin’in bu kararları uzun vadede Rus-
Rusya’nın Ukrayna politikasına karşı al- gundu. Türkiye’yle bir işbirliği Hâlâ önemli bir aktör olduğunu, Suriye ya’nın çıkarlarını olumsuz yönde etkile-
dığı pozisyon, Kuzey Akım 2 projesine durumunda, Libya’da eli daha da güçle- ve Libya konularının yeniden ele alınması yecek.
uygulanan yaptırımlar ve Avrupa’nın Rus necekti. gerektiğini göstermek istiyor.
doğalgazına olan bağımlılığını azaltmaya İdlib krizi yeni bir mutabakat sağlanana
gitmesi, Ocak 2020’de Rusya’yı Ukrayna Türkiye’nin teklifi Rusya’nın çıkarına Fakat diğer taraftan, Rusya’nın İdlib kadar devam edeceğe benziyor. “Şam
ile doğalgaz anlaşması imzalamaya zor- olduğu için görüşmelerde ev sahipliğini operasyonu üzerinden attığı adımlar Cephesinin” ilerleyişini durdurmanın
ladı. Bu durum Türk Akımı’na yönelik ih- üstlendi. Türkiye ile Rusya’nın ateşkes çıkar kaybına da yol açmakta. Öncelikle yolu, bölgede güç üstünlüğünü sağla-
tiyacı azaltarak değerini de düşürmüş öneri metni Serrac tarafından imzalandı. bu adımlar, Türkiye’yle askeri olarak mak ve karşı tarafı caydırmak için taktik
oldu. Rusya’nın Türk Akımı üzerinden Hafter ise buna yanaşmadığı gibi, top- karşı karşıya gelme riskini artırmakta. yöntemler uygulamaktır.