Page 8 - Volkan Gazetesi KKTC

8 HABER Volkan Pazartesi, 18 Kasım 2019

Türkiye Doğu Akdeniz’deki

AB oyununu nasıl bozabilir?

Kıbrıs Türk Devletinin dünyaya etkin bir şekilde tanıtılması hem Türkiye hem de KKTC’nin
haklarının savunulması adına Türk tarafına belirgin bir avantaj sağlayacaktır.

İstanbul karşı önemli bir tedbir olarak görünmek-
Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin dış- tedir.
işleri bakanları, Türkiye’nin Kıbrıs açıkla- Dördüncü olarak, MEB ilanının tek ba-
rında doğal gaz arama çalışmaları şına yeterli olmadığı ifade edilebilir. MEB
nedeniyle seyahat yasağı, şahısların mal ilanı sonrasında Türkiye’nin diplomatik ve
varlıklarının dondurulması ve bu kap- hukuki girişimlerde bulunması ve sınır-
sama girenlere fon sağlama yasağı içeren landırma anlaşma veya anlaşmaları im-
yaptırımlar için yasal bir çerçeve oluştu- zalaması bir zaruret olarak ortaya çıkıyor.
rulması konusunda 11 Kasım’da anlaş- Türkiye’nin devamlı olarak ortaya koy-
maya vardı. duğu Doğu Akdeniz’de siyasi istikrar ve
Bu gelişme uzun süredir olumsuz sey- kalıcı bir barış için deniz alanlarının hak-
reden Türkiye-AB ilişkilerini daha da çet- kaniyete uygun bir biçimde paylaşılması
refilli bir yola soktu. Üstelik bu tezini pek çok platformda etkili bir şe-
yaptırımların “aşamalı” olarak daha da kilde anlatması gerekiyor. Bu hususta en
ileriye götürülebileceği vurgusu tarafla- önemli ve bölgedeki tüm oyunu bozacak
rın yakın gelecekte daha sert bir şekilde pazarı için bir alternatif olabileceği dü- bölge değildir. Ayrıca, ada etrafında keş- hamle ise kesinlikle Libya ile yapılacak
karşı karşıya gelebileceğini gösterdi. Her şüncesi bu gazın sıvılaştırılmış olarak fedilen hidrokarbon zenginliğinin payla- olası bir MEB sınırlandırması anlaşması
ne kadar bu yaptırımların Türkiye’ye et- (LNG) Türkiye dışında bir güzergâhtan şılması için de Kıbrıslı Türklerin yasal bir olacaktır. Türkiye’nin Akdeniz kıyıları ile
kisi oldukça sınırlı olacaksa da buradaki Avrupa’ya taşınması ihtimalini ortaya çı- statüsünün olması artık kaçınılmazdır. Libya kıyıları arasındaki ortay hatta da-
temel sorunlardan biri, AB’nin Türkiye’yi kardı. Bu bağlamda Amerika Birleşik Uluslararası camia resmî olarak tanımasa yanacak kıta sahanlığı anlaşması tüm
saldırgan ve AB üyeleri Yunanistan ve Devletleri'nin (ABD) de siyasi teşvikiyle da, karada, denizde ve havada KKTC ger- dengeleri değiştirebilir. Böyle bir anlaşma
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) Mısır’ın ev sahipliğinde Yunanistan, GKRY, çeği vardır ve Türkiye KKTC’nin haklarını Yunanistan ve GKRY’nin Mısır ile yapa-
Münhasır Ekonomik Bölgesini (MEB) ihlal İsrail, İtalya ve Ürdün’ün katılımıyla askeri etkin ve fiili bir şekilde koruyacağını tüm cağı ileri bir anlaşmanın da önüne geçe-
eden bir ülke olarak göstermeye çalış- ve güvenlik iş birliği anlaşmaları imzala- dünyaya göstermiştir. Bu nedenle Kıbrıs cektir.
ması ve adeta bir mahkeme gibi davra- narak Doğu Akdeniz’deki en uzun kıyıya Türk Devletinin dünyaya etkin bir şekilde
narak kimin haklı kimin haksız olduğuna sahip olan ülke Türkiye’yi yalnızlaştırma tanıtılması hem Türkiye hem de KKTC’nin Mısır ve Lübnan faktörü
karar verme yetkisi taşıyormuş gibi dav- siyaseti kurumsallaşmış oldu. haklarının savunulması adına Türk tara- Bu bağlamda Mısır’ın demokratik yol-
ranmasıdır. Bu noktada sorunun tam merkezinde fına belirgin bir avantaj sağlayacaktır. larla seçilmiş ilk Cumhurbaşkanı olan
Kıbrıs yer alıyor. Denizdeki sorunun as- İkinci olarak, Türkiye’nin bizzat “sa- Mursi’nin, General Sisi tarafından askeri
Peki, Türkiye bu oyunu nasıl bozabi- lında karada yaşanan sorundan pek bir hada” kalması çok önemlidir. Bu noktada bir darbeyle devrilmesi sonucu kopma
lir? Öncelikle Kıbrıslı Türklerin ve Tür- farkı olmadığını görüyoruz. Bir başka ifa- Yunanistan ve GKRY’nin Doğu Akde- noktasına gelen Türkiye-Mısır ilişkilerinin
kiye’nin uluslararası alanda verdiği deyle denizdeki sorun, aynı karada ol- niz’de kurmuş oldukları senaryonun Türk en azından diyalog bağlamında yeniden
hukuk mücadelesinin sadece hukukla duğu gibi, Kıbrıslı Rumların hâlâ adanın donanması eşliğinde Fatih ve Yavuz sis- başlaması da önemli bir dönüm noktası
ilgili bir mesele olmadığını iyi kavra- tek sahibi gibi davranıp Türklere azınlık mik araştırma gemililerinin sondaj çalış- olabilir. Mısır, kıyı uzunluğu, nüfus yoğun-
mak gerekiyor. Bu mesele siyaset ve hakları vermeye çalışması ve Türkiye’nin malarıyla bozulduğunu hatırlatmakta luğu ve coğrafi olarak kıyılarının Türkiye
diplomasi yeteneği ile de doğrudan il- Doğu Akdeniz’deki varlığını sınırlandır- fayda var. Ayrıca “Mavi Vatan” konsep- ile karşı karşıya bulunduğu gibi etkenler
gili bir mesele. 1974’ten beri kurumla- maya çalışmasıyla ilgilidir. tiyle yapılan Türkiye tarihinin en büyük göz önüne alındığında, Türkiye’nin öne
rıyla etkin bir şekilde varlığını Hidrokarbonun kullanılması konusunda deniz tatbikatı Deniz Kurdu 2019 ile Tür- sürdüğü tezlere en yakın olabilecek ülke
sürdüren Kıbrıs Türk Devleti artık Türkiye, AB’nin iddialarının tersine, son kiye hukuksal haklarını koruma kararlılı- konumunda. İki ülke arasında yapılacak
Kıbrıslı Türklerin uluslararası alanda derece yapıcı bir tavırla Doğu Akde- ğını tüm dünyaya gösterdi. Dolayısıyla bu ortay hat prensibine dayalı olası bir an-
bir statüsü olması gerektiğini de göz- niz’den çıkarılacak doğal kaynaklar için noktada atılması gereken bir sonraki laşma tüm senaryoyu değiştirecektir.
ler önüne sermektedir. Kuzey Kıbrıs ortak bir komisyon kurulması fikrini or- adım, sondaj çalışmalarının bir adım Anlaşma olmasa bile Mısır ile varılacak
Türk Cumhuriyeti (KKTC) bir kukla taya koydu. Bu fikre göre Kıbrıs’ta olası öteye götürülerek kazı çalışmalarına “sınırlı bir görüş birliği” bile Türkiye’nin
devlet veya uluslararası yönetim al- bir anlaşmaya varılana kadar tüm gelirler başlanılmasıdır. Doğu Akdeniz’deki haklarını koruması
tındaki bir bölge değildir. bir fonda toplanacak ve daha sonra çözü- bağlamında çok önemli bir rol oynamakla
mün mali altyapısı için kullanılacaktı. AB üyelik sürecini ve Kıbrıs’ta çö- kalmayacak, aynı zamanda GKRY’nin bu-
Bu noktada ilk olarak AB’nin tarafsız bir Beklendiği üzere GKRY bu öneriyi red- zümü desteklemek adına Doğu Akde- güne kadar yaptığı anlaşmaları da an-
kurum olmadığının ve olamayacağının al- detti. Bu şartlar altında parsellediği deniz niz’deki çıkarlarını erteleyen lamsız hale getirecektir. Son olarak her
tının çizilmesinde fayda var. GKRY’nin yetki alanlarını uluslararası çok uluslu şir- Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı yeni ne kadar GKRY Lübnan ile Ocak 2007’de
birliğe üye olduğu 2004 Mayıs’ından iti- ketlere satan, AB’nin tam desteğini alan uluslararası ortam artık ulusal çıkar- MEB sınırlandırma anlaşması imzalasa da
baren AB bir “taraftır”. Çok eleştirilme- ve yukarıda bahsettiğimiz girişimlerle ları ön plana çıkaran ve yapıcı politi- Türkiye’nin etkisiyle bu anlaşmanın Lüb-
sine rağmen hâlâ AB’nin çalışma çok uluslu bir ittifak kuran GKRY-Yuna- kalar gerektiren yeni bir dönemin nan meclisi tarafından onaylanmadığını
mekanizmasının en önemli prensibi ola- nistan ikilisinin aşırı bir güvenle uluslar- ortaya çıkmasına neden oldu. Bu nok- hatırlatmakta fayda var. Ayrıca Lübnan’ın
rak direnmeye devam eden “konsensüs” arası hukuku yok sayarak “dayatma” tada Türkiye uluslararası hukuktan İsrail ile yaşadığı sorunlar ve Suriye ile
yani tüm üyelerin uyuşması prensibi siyasetine devam edeceği öngörülebilir. doğan haklarını hem aktif bir şekilde birlikte yukarıda bahsedilen Yunanistan
GKRY gibi küçük devletlere bile gereğin- anlatmak hem de sahada verdiği mü- ve GKRY önderliğindeki askeri ve güven-
den fazla güç sağlamakta ve bazı du- KKTC etkin bir şekilde tanıtılmalı cadeleyi artırarak devam ettirmek lik iş birliği anlaşmalarına dahil olmamış
rumlarda AB’nin tüm üyelerinin desteği Peki, Türkiye bu oyunu nasıl bozabilir? mecburiyetinde. olması başka bir fırsat kapısı aralıyor.
olmasa da ortaya bir bütün olarak hare- Öncelikle Kıbrıslı Türklerin ve Türkiye’nin Sonuç olarak, son döneme kadar AB
ket eden bir birlik görüntüsü ortaya çı- uluslararası alanda verdiği hukuk müca- Üçüncü olarak, Türkiye Doğu Akde- üyelik sürecini ve Kıbrıs’ta çözümü des-
karmaktadır. delesinin sadece hukukla ilgili bir mesele niz’de Münhasır Ekonomik Bölgesini ive- teklemek adına Doğu Akdeniz’deki çıkar-
olmadığını iyi kavramak gerekiyor. Bu dilikle ilan etmelidir. GKRY Şubat 2003’te larını erteleyen Türkiye’nin karşı karşıya
Denizdeki sorun karadaki sorunla aynı mesele siyaset ve diplomasi yeteneği ile Mısır, Ocak 2007’de Lübnan ve Aralık kaldığı yeni uluslararası ortam artık ulu-
Doğu Akdeniz’de Türkiye ile AB’nin de doğrudan ilgili bir mesele. 1974’ten 2010’da İsrail ile MEB sınırlandırma anlaş- sal çıkarları ön plana çıkaran ve yapıcı
karşı karşıya gelmesinin temel nedeni beri kurumlarıyla etkin bir şekilde varlı- maları imzaladı. Böylelikle Türkiye Doğu politikalar gerektiren yeni bir dönemin
hidrokarbon kaynaklarının nasıl paylaşı- ğını sürdüren Kıbrıs Türk Devleti artık Akdeniz’de kıyıdaş devletlerle anlaşma ortaya çıkmasına neden oldu. Bu nok-
lacağı konusundaki görüş ayrılığıdır. AB Kıbrıslı Türklerin uluslararası alanda bir yapmayan ve MEB ilanında bulunmayan tada Türkiye uluslararası hukuktan
ülkelerinin Rusya’ya olan enerji bağımlılı- statüsü olması gerektiğini de gözler tek ülke durumuna düştü. Bu noktada doğan haklarını hem aktif bir şekilde an-
ğını azaltmak istemesi ve özellikle Mı- önüne sermektedir. Kuzey Kıbrıs Türk Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de ilan edeceği latmak hem de sahada verdiği mücade-
sır’da yeni keşfedilen yataklarla birlikte Cumhuriyeti (KKTC) bir kukla devlet MEB, Türkiye ve KKTC’nin karşı karşıya leyi artırarak devam ettirmek
bu bölgeden çıkacak doğalgazın Avrupa veya uluslararası yönetim altındaki bir bırakılmaya çalışıldığı olumsuz duruma mecburiyetinde.