Page 7 - Volkan Gazetesi

Volkan
Cuma, 12 Temmuz 2019 HABER 7

AKINCI İLE TATAR'IN GÖRÜŞMESİ TAMAMLANDI...

TATAR: "EKONOMİK PROTOKOL İMZA İBRAHİM

AŞAMASINA GELDİ. ÖNÜMÜZDEKİ VARLI

HAFTALARDA İMZALANACAK"
Aktörler, cepheler, pozisyonlar: Doğu Akdeniz’de enerji savaşı

Akdeniz’in doğusundaki çok aktörlü enerji sa- lamada, “Türkiye’ye ait ikinci bir geminin sondaj Kıbrıs’a, 700 kilometresi Kıbrıs’tan Girit’e, 400
vaşında gerilim gün geçtikçe tırmanıyor. Gazın keşif çalışmaları yapmak üzere Kıbrıs münhasır kilometresi de Girit’ten Yunanistan’a uzanan bö-
nasıl paylaşılacağı ve hangi güzergâhlarla trans- ekonomik bölgesine girdiği konusundaki bilgi- lümde olacak. Diğeri ise, aynı bölgedeki gazı Tür-
fer edileceğine dair yaşanan anlaşmazlık bölgeyi lerle ilgili olarak, bölgedeki gelişmeleri endişeyle kiye’nin Ceyhan limanına ve oradan Avrupa’ya
uluslararası bir krizin merkezine dönüştürdü. takip ediyoruz. Kıbrıs’ın egemenliğinin ihlal edil- ulaştıracak hat.
mesinin Kıbrıs sorununa kalıcı, uygulanabilir ve KİM, NE İSTİYOR?
Doğu Akdeniz havzası son yıllarda keşfedilen adil bir çözüm için koşulların yaratılmasında yar- • İsrail: Kuzey sahili açıklarında Dalit ve
zengin enerji rezervleri nedeniyle uluslararası dımcı olamayacağına inanıyoruz” ifadelerine yer Tamar olarak adlandırılan alanlarda hemen aşağı-
paylaşım kavgasının yeni adresi. Bölgesel ve kü- verildi. sında ise Leviathan diye adlandırılan alanda yük-
resel aktörlerin dahil olduğu enerji paylaşım mü- ANKARA GERİ ADIM ATMIYOR sek miktarda doğal gaz ve petrol bulundu.
cadelesinde gaz arama çalışmaları da, bunun Dışişleri Bakanlığı Doğu Akdeniz konusunda Lübnan ile çakışan parselleri olan İsrail, Gazze
uluslararası piyasalara sevkiyatı da bir sorun. gelen tepkilere yönelik, “Kıbrıs Rum tarafı, Kıbrıs Şeridi açıklarındaki Filistinlilere ait gaza da el koy-
Paylaşım savaşının birçok aktörü var. Doğu Ak- Türklerinin haklarını garanti altına almadığı sü- muş durumda.
deniz’e sınırdaş yedi ülke; Güney/Kuzey Kıbrıs, rece, Türkiye Ada’nın etrafında Kıbrıs Türk halkı- • Güney Kıbrıs: Güneydeki Afrodit saha-
İsrail, Mısır, Türkiye, Lübnan, Suriye, Filistin pay- nın çıkarlarını savunmaya devam edecektir” sında ilk tespitlere göre 200 milyar metreküp
laşım kavgasında hak sahipleri. ABD’den İtal- açıklamasını yaptı. Erdoğan da krize ilişkin, “Bu doğal gaz olduğu saptandı. Afrodit bölgesindeki
ya’ya, AB’den Rusya’ya kadar küresel birçok konuda sağdan soldan bazı rahatsız edici sesler yatakta üretimin süreceği 18 yılda 9 milyar dola-
aktör de bu kavganın dışarıdan eklemlenen un- çıkabilir ama bu seslerin hiçbirisinin bizi bu yolu- rın üzerinde gelir elde edecek. Adanın gazı üze-
surlar. muzdan alıkoymayacağını daha önce de açıkla- rinde tek söz sahibi olduğunu iddia eden Güney
Güney Kıbrıs, İsrail ve Mısır uzun bir süredir dık” şeklinde konuştu. Kıbrıs, Türkiye ile de çakışan parsellere sahip.
doğalgaz arama faaliyetini sürdürüyor. Lübnan SAVAŞ 2008’DE BAŞLADI • Mısır: Nil Deltası açıklarında verilere göre
da kısa süre önce denkleme dahil oldu, yaptığı İsrail, Lübnan, Mısır, Filistin, Yunanistan, Kuzey 200 milyar m3 gaz 1,8 milyar varil petrol bulundu.
anlaşmalarla gaz arama faaliyetine başlayacağını ve Güney Kıbrıs ile Türkiye’nin dâhil olduğu enerji Zuhr adı verilen sahadaki gazın en kaliteli gaz ol-
açıkladı. Savaş içindeki Suriye ve İsrail işgali al- paylaşım mücadelesi yeni değil. 2008’de Kıb- duğu iddialar arasında. İsrail ve Güney Kıbrıs ile
tındaki Filistin denkleme henüz girebilmiş değil. rıs’ın etrafı da dâhil olmak üzere Doğu Akdeniz yaptığı anlaşmalarla Türkiye’nin tepkisini çekiyor.
Enerji paylaşım savaşında geride kalan Türkiye havzasında önemli miktarda petrol ve doğal gaz • Lübnan: Denkleme yeni dahil oldu. Petrol
ise bir süredir karşı hamlelerde bulunarak sondaj yatakları keşfedildi. Zengin enerji havzaları ne- ve doğal gaz aramaya yönelik ilk anlaşmaya geç-
gemilerini Kıbrıs açıklarına gönderme başladı. deniyle Kıbrıs çoktan “hidrokarbon adası” olarak tiğimiz yıl imza atmıştı. Fransa’nın Total, İtalya’nın
Hafta başında Fatih gemisinden sonra ikinci tanımlanmaya başlandı. Ardı ardına bulunan do- ENI ve Rusya’nın Novatek şirketlerinden oluşan
sondaj gemisi Yavuz adanın kuzeyindeki Karpaz ğalgaz sahaları bölge ülkelerinin iştahını kabar- bir konsorsiyuma, Lübnan’ın deniz sahasında yer
açıklarına gönderildi. tırken, kıyı devletleri bu yataklar üzerinde hak alan 10 bloktan ikisinde petrol arama ve çıkarma
TÜRKİYE YALNIZLAŞIYOR iddia etmeye başladı. izni verilmişti. Güney Kıbrıs ile ortak petrol ve
Türkiye’nin sondaj çalışmalarına ve gemileri MEB SORUNU YAŞANAN PARSELLER doğal gaz keşif bölgeleri oluşturulması için bir
Kıbrıs açıklarına göndermesine Güney Kıbrıs’tan Birleşmiş Milletler (BM) 1982 tarihli Deniz Hu- anlaşma üzerinde çalışılıyor. İlk sondaj kuyusu-
Yunanistan’a, ABD’den Avrupa Birliği’ne, Mı- kuku Sözleşmesine göre Münhasır Ekonomik nun önümüzdeki yıl sınırın Kıbrıs tarafında açıl-
sır’dan Fransa’ya kadar bütün aktörler birden Bölge (MEB) adı verilen deniz alanlarının devlet- ması planlanıyor.
tepki gösterdi. ABD Dışişleri Bakanlığı “ABD, Tür- lerin kendi aralarında yapacakları anlaşma ile be- • Türkiye: Türkiye hem kendi doğal hakkı
kiye’nin Kıbrıs açıklarında sondaj faaliyetleri lirlenmesi gerekiyor. Buna göre bir kıyı devleti hem de Kuzey Kıbrıs’ın MEB’i üzerinden denkle-
yapmak için devam eden girişimlerinden ve kara sularının kenarından 200 deniz miline kadar min önemli aktörlerinden. Güney Kıbrıs ile çakı-
sondaj gemisi Yavuz’un Karpaz Yarımadası açık- münhasır ekonomik bölge ilan etme hakkı bulu- şan parseller ve Kuzey Kıbrıs sorunu nedeniyle
larına sevk edilmesinden derin endişe duymak- nuyor. uluslararası denklemde yalnızları oynuyor.
tadır” ifadelerini kullandı. Washington Ankara’nın Güney Kıbrıs tarafından ilan edilen 13 parsel • Suriye: Ülkede süren savaş nedeniyle
hamlesini provokatif bir girişim olarak nitelendi- var. Kuzeyde sırasıyla 1. 2. ve 3. parsel, ortada 4. denklemde şimdilik yer almasa da, Doğu Akde-
rirken, Mısır ve Fransa uluslararası hukuka saygı 5. 6. 7. 8. 9. ve 13. parsel ve güneyde ise 10. 11. ve niz’deki enerji savaşının bir diğer aktörü de Su-
gösterilmesi gerektiğini söyledi. Macron yöne- 12. parsel yer alıyor. Türkiye ve KKTC’nin hak riye. Hem Lübnan hem de Türkiye ile çakışacak
timi Güney Kıbrıs ile dayanışma içinde olduğu- iddia ettiği bölgede yalnızca 10. ve 11. parsellerde parselleri var. Ancak henüz enerji paylaşım sava-
nun altını çizdi. çakışma bulunmuyor, diğer parsellerin hepsinde şına dahil olabilecek bir istikrara kavuşabilmiş
AB Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de münhasır ekonomik bölge tartışmaları devam değil.
“Türkiye bölgenin istikrarını tehlikeye sokacak ediyor. • AB: Güney Kıbrıs’ın üyeliği ve tüm Kıbrıs
her türlü hareketten kaçınmalıdır” ifadelerini BÖLGEDE FAALİYET YÜRÜTEN ŞİRKETLER adasının bir AB toprağı olarak kabul edilmesiyle,
kullandı. Güney Kıbrıs, Türkiye’nin girişimi “Kıb- İtalyan Eni, Fransız Total, Amerikan Noble AB, Doğu Akdeniz’de sınırları olan etkin bir aktör.
rıs’ın egemenliğinin açık bir ihlali” olarak nitelen- Energy- ExxonMobil, Rus Novatek, İngiliz Shell- Doğalgazda Rusya’ya bağımlılığı azaltmak iste-
dirirken, iki hafta önce Brüksel’de toplanan BG, Amerikan Noble Energy, Katar devlet şirketi yen Avrupa, Güney Kıbrıs’ın haklarını kendi hakkı
Avrupa Birliği liderleri de “Türkiye’yi tartışmalı Qatar Petroleum, Güney Koreli Kogas, İsrailli olarak görüldüğünden Ankara’nın girişimleri kı-
sularda sondaj faaliyetlerine son vermesi gerek- Delek ve Avner, Türkiye Petrolleri Anonim Or- nanıyor.
tiği” yönünde uyarmıştı. Avrupa Konseyi de Kıb- taklığı (TPAO) firmaları bölgede faaliyet gösteren • ABD: Doğu Akdeniz ve Kıbrıs’ın sahip ol-
rıs’ta sondaj girişimi nedeniyle Türkiye’ye olası şirketler. duğu jeostratejik ve jeopolitik önemine eklemle-
yaptırımları masaya yatırmak için toplandı. Yu- nen jeoenerjik önem nedeniyle bölgeye ilgisi
nanistan’dan da Ankara’ya “yasadışı sondaj ça- GÜZERGAH YOLLARI daha da arttı. Ortadoğu’ya yakınlık, kendi enerji
lışmalarına son ver” çağrısı geldi. İsrail’e ait Leviathan ve Tamar sahalarıyla, Kıb- tekellerinin bölgedeki faaliyetleri nedeniyle so-
MOSKOVA DA ENDİŞELİ rıs açıklarındaki Afrodit sahasından çıkarılacak runa müdahil. İsrail, Mısır ve Güney Kıbrıs’ın arka-
Dikkat çeken bir diğer tepki Rusya’dan geldi. doğalgazı Avrupa’ya ulaştıracak iki güzergâh sında.
Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, gündemde. Bunlardan biri, gazı boru hattıyla Kıb- • Rusya: Doğu Akdeniz ve Kıbrıs sorunuyla
Moskova’nın Türkiye’nin Kıbrıs münhasır ekono- rıs’a, oradan da Yunanistan’a taşıyacak hat. Hat- yakından ilgilenmeye başlayan Rusya, son açık-
mik bölgesindeki eylemlerinden endişeli olduğu tın adı, Doğu Akdeniz Doğalgaz Boru Hattı- lamasıyla Güney Kıbrıs’tan yana tavır aldığını
belirtilerek, taraflara gerilimi tırmandıracak MED-EAST). Hattın uzunluğu 1300 kilometre. gösterse de her iki tarafı da idare etme arayı-
adımlar atmaktan çekinme çağrısı yapıldı. Açık- Bunun 200 kilometresi Leviathan’dan Güney şında.