Page 10 - Volkan Gazetesi KKTC

? 10 HABER Volkan Salı, 7 Ocak 2020

e
Konvansiyonel ABD paramiliter İran’a karşı

ABD, bölgede İran’ın nüfuz arayışına karşı oluşan tepki konjonktürünü istiyor. İran’ın, parami-
liter şiddeti ABD'ye yönlendirmesi, ülke içinde kısa vadeli “intikam” iklimini besleyecek olsa
da son derece ciddi maliyetler ortaya çıkarabilir.

ni

-

İstanbul kiler İran’ın söz konusu stratejik çıkmazını olarak ilan etmesi ve Haşdi Şabi yapılan- bazı doktrinel çerçeveler de bulunuyor.
2020 yılı Orta Doğu açısından kaos po- derinleştiriyor. Zira Rusya ve Çin’in, böl- masını oluşturan İran yanlısı grupların da Buna göre, bir devletin bir terör örgütü
tansiyeli barındıran gelişmelerle başladı. gede İran nüfuzunun sınırlandırılması (Ketaib Hizbullah, Bedir Örgütü vb.) terör üzerinde kaynak tahsisinden askeri eği-
Yeni yılın hemen öncesinde Irak’ta adına ABD müdahalelerine göz yumması, örgütü olarak tanımlanmasıyla inşa edil- time, istihbarat desteğinden talimatlan-
uzunca bir süredir şiddetlenme eğili- İran’ı tamamen savunmasız bırakacaktır. miştir. dırmaya kadar etkin bir denetime sahip
minde olan sosyo-politik gerilim, ABD ABD: Konvansiyonel güç ve uluslararası olması, o ülkeye yönelik ve o ülke sınırları
- Büyükelçiliğinin Haşdi Şabi milisleri tara- hukuk argümanları Uluslararası hukuk açısından devletler, içinde bir terörle mücadele harekâtına
fından basılması ve ardından ABD’nin İran ABD Büyükelçiliği baskını ve Kasım Sü- kendilerine yönelen terörizm hareketle- zemin hazırlayabilecek olduğu gibi, ilgili
Devrim Muhafızları Ordusu Dış Operas- leymani ve Ebu Mehdi El Mühendis’e yö- rine sınırları içinde cevap verebildikleri ülkenin o terör örgütünü sadece sınırları
yonlar Birimi (Kudüs Gücü) komutanı nelik suikast, her şeyden önce bir gibi, sınırları dışında da karşılık verebil- içinde barındırmasının da bu zemini
Kasım Süleymani’ye ve Haşdi Şabi’nin konvansiyonel müdahale olarak gerçek- mektedirler. Bu itibarla devletler, ülke oluyşturabileceğini savunan görüşler de
üst düzey komutanlarından Ebu Mehdi leşmiştir. ABD bu hamlesiyle, bizzat ken- içinde veya ülke dışında, vatandaşlarına, var. Son olarak, 2001 tarihli “Devletlerin
el-Mühendis’e yönelik suikastı ile çok dine bağlı resmi personel ve askeri resmî kurumlarına veya elçiliklerine yö- Haksız Fiillerden Kaynaklanan Uluslar-
farklı bir noktaya evrildi. Bu iki önemli ge- araçlarla İran’a yönelik operasyonlar ger- nelen her türlü terör saldırısına karşı güç arası Sorumluluğu” başlıklı BM belgesine
lişmeye ilişkin ortaya konan değerlendir- çekleştirme sürecini Irak ölçeğinde baş- kullanabilmektedir. BM anlaşmasının 51. göre, devlet dışı aktörlerin davranışları
melerde, Orta Doğu’da yeni ve şiddetli bir latmış bulunuyor. Hedef alınan kişilerin maddesinde yer alan meşru müdafaa il- devletlere izafe edilebiliyor. Özellikle, ilgili
çatışma döneminin doğabileceği savunu- İranlı bir ordu komutanı ve Irak’ta resmi kesi, bu kapsamda temel meşruiyet ar- belgenin 8. maddesinde, herhangi bir
luyor. Söz konusu değerlendirmeler, İran silahlı güç konumunda olan bir yapılan- gümanını sağlamaktadır. Bu maddeye ve devlet dışı silahlı aktörün, bir devlet tara-
ve ABD arasında bir konvansiyonel silahlı manın komutanı olması, ABD’nin konvan- ilkeye dayanarak devletler, başka bir fından etkin bir denetime, desteğe ve ta-
çatışma ve savaş olasılığına işaret ediyor siyonel mücadele tarzının devletin sınırlarında faaliyet gösteren ve limatlandırmaya tabi tutulduğu
ve bölgede İran-ABD mücadelesinin parametrelerini de ortaya koyuyor. Bu kendisine tehdit oluşturan terör örgütle- durumlarda, bu aktörün işlediği tüm fiil-
etnik, siyasi ve mezhepsel kırılmalar bağlamda, ilerleyen süreçte ABD’nin rine yönelik olarak, diğer devletlerin sı- lerden destekçi ve denetimci devletin
e meydana getirebileceğini iddia ediyor. Irak’taki ve bölgedeki İran varlığına yöne- nırları içerisinde de terörle mücadele sorumlu tutulabileceği belirtiliyor.
Fakat iki ülkenin uluslararası pozisyonları lik benzer konvansiyonel güç kullanımla- harekatları düzenleme hakkına sahipler.
- ve bölgesel konjonktür göz önüne alındı- rını gözlemlemek sürpriz olmayacaktır. Bu noktada, sınırları içinde terör örgütle- Uluslararası hukukun terörizme karşı
ğında, bu bakış açılarının gerçeğin ve po- rinin faaliyet göstermekte olduğu ilgili kuvvet kullanımına ilişkin olarak sunduğu
tansiyel senaryoların uzağında kaldığı Bu noktada, ABD’nin konvansiyonel devletin bu örgütle mücadelede isteksiz bu çerçeve içinde değerlendirildiğinde,
- görülüyor. Bu bağlamda, Orta Doğu’da güç kullanımı stratejisinin dayanakları ve yetersiz kalması, terörizme muhatap mevcut durumun ABD’ye İran’a yönelik
İran-ABD geriliminin yeni bir boyuta sorunsalı ortaya çıkıyor. ABD, toprakları olan devletin kendisini kendi eliyle sa- ciddi bir avantaj sağladığı görülebilir. İlk
geçip geçmediğini ve iki ülkenin hangi dışında, bir ülkenin resmi ordu persone- vunması zorunluluğunu ortaya çıkar- olarak ABD, Devrim Muhafızları Ordu-
şartlarda ve formlarda çatışma veya mü- line ve diğer bir ülkenin resmi silahlı güç makta ve bu şekilde terörizme karşı ülke su’nu bir terör örgütü olarak tanıyarak bu
cadele içerisine girebileceklerini sorgula- temsilcisine karşı hangi çerçevede saldırı dışında meşru müdafaa hakkı kullanıl- yapının tüm mensuplarına karşı kuvvet
k mak, bölgeye dair bir öngörü sunmak düzenleyebilmektedir? Bu sorunun ce- maktadır. kullanımını meşru hale getirebilecektir.
adına gereklilik olarak karşımıza çıkıyor. vabı, gerek yaşanan son gelişmelerin ve Kasım Süleymani ve Ebu Mehdi El Mü-
gerekse bundan sonraki süreçte yaşana- Bununla birlikte, bir terör örgütünün hendis’e yönelik suikast, ABD tarafından
bilecek gelişmelerin de zeminini oluştu- varlığının, ideolojisinin ve yapılanmasının “terörizme karşı kuvvet kullanımı” olarak
İran’ın en önemli müttefikleri olan racaktır. Söz konusu zemin, öncelikle doğrudan bir hükümete izafe edilmesi de sunulabilmektedir. Diğer yandan,
Rusya ve Çin’in son gelişmelerde büyük 2019 yılı Nisan ayında ABD’nin İran Dev- terörizme karşı ülke dışında kuvvet kul- ABD’nin Irak’ta kendi personeline ve elçi-
ölçüde düşük seviyede gösterdikleri tep- rim Muhafızları Ordusu’nu terör örgütü lanmaya zemin oluşturabilirken, diğer liklerine saldıran İran yanlısı Haşdi Şabi